For English

adapt new

Economie, een inleiding

Tot in de jaren ‘70 was er voldoende eten in Malawi zoals maïs, rijst, bonen en cassave. Overschotten werden naar buurlanden geëxporteerd. Door uitputting van de akkers, natuurrampen en de stijging van het aantal inwoners ontstond gaandeweg voedselschaarste. Mede als gevolg van een onevenwichtige betalingsbalans werd in 1980 voor het eerst ontwikkelingshulp door de Wereldbank uitgekeerd dat 7,8% van het bruto binnenlands product dekte. Gedurende de jaren daarna steeg de buitenlands hulp zelfs tot 31,7% van het BBP. Na het millennium daalden de jaarlijkse uitkeringen tot 9,4% in 2021. Ondanks die ondersteuning bleef economische groei uit en ontbreken indicatoren die betere vooruitzichten voorspellen. Ondertussen is Malawi al tientallen jaren onafgebroken groot-ontvanger van ontwikkelingshulp. Dat roept wereldwijd de vraag op of dat effectief en eerlijk is omdat de weg naar economische en financiële zelfstandigheid niet urgent lijkt en de ontwikkelingsgelden deel zijn gaan uitmaken van de overheidsbegroting.

Gerekend naar het bruto binnenlands product (BBP), had het land in 2013 een staatsschuld van 32%, dat tot 2020 gestaag was opgelopen naar 55% zonder een degelijke dekking. Daarmee waren de eerder kwijtgescholden schulden weer toegenomen. Als gevolg daarvan was een hogere rentevoet ontstaan en was de Kwacha, de nationale munteenheid, regelmatig sterk gedevalueerd. De zwakke, niet inwisselbare munt is daarmee direct van invloed op de investeringen.

Malawi behoort tot de topontvangers van ontwikkelingshulp van de sub-Sahara gebieden in Afrika. Volgens de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) ontvangt Malawi jaarlijks meer dan 1 miljard dollar en dat wordt na Cashgate in toenemende mate rechtstreeks door de donoren als hulp uitbetaald aan projecten. Door het direct gemis aan inkomsten heeft Malawi een hoog financieel afhankelijkheidsratio; zeker in vergelijking met andere Afrikaanse ontwikkelingslanden. 

Malawi heeft regelmatig te maken met natuurrampen, zoals orkanen, overstromingen en droogte die steeds gevolgen hebben voor de landbouwproductie als belangrijkste bron van inkomsten. Armoede is wijdverbreid, vooral in de plattelandsgebieden, waar 60% van de huishoudens onder de internationale armoedegrens leeft en kwetsbaar is voor plotselinge sociale en economische veranderingen. In 2021 was het bruto binnenlands product (BBP) per hoofd van de bevolking $328 per jaar. Daarmee stond het land op de 176^e plaats van de 180 geïndexeerde landen. Door de hoge rentetarieven als gevolg van de hoge overheidsschulden en de onevenwichtige betalingsbalans enerzijds en de fluctuerende, soms extreem hoge voedselprijzen anderzijds, bestaat ondertussen een permanent dalend ondernemers- en consumentenvertrouwen. Door het uitblijven van inclusieve economische groei, is welvaart dan ook niet in zicht. Over de beschikbaarheid van voedsel, huisvesting en gezondheidszorg sprak de bevolking zich in 2021 geënquêteerd uit:

In termen van sectorale financiële distributie hebben de transport- en de sociale sectoren de grootste omvang in het BNP, elk goed voor 29%, gevolgd door de landbouwsector met 20% en de water- en sanitaire voorzieningen met 16%. De economie van Malawi is daarmee op diensten en landbouw gebaseerd en kent een laag niveau van industrialisatie. Er is zelfs sprake van de-industrialisatie. De werkgelegenheid in de industrie is de laatste decennia dan ook navenant afgenomen, terwijl dat van de diensten is toegenomen. Om het verlies van arbeidsplaatsen te voorkomen, zijn op advies van het Internationaal Monetair Fonds infrastructurele verbeteringen voorgesteld. Ook is aangedrongen op het verhogen van de productiviteit in de landbouw om de vrijkomende arbeid uit de industrie over te kunnen nemen. Het economisch herstelplan van 2013 had tot doel om de infrastructuur en de macro-economische stabiliteit te verbeteren door:

-te investeren in de infrastructuur, met name in de energie- en de transportsector en deze marktgericht uit te breiden.

-te investeren in een economische transformatie door het ontwikkelen van de landbouw, het verbreden van de gewasdiversiteit, het verwerken van agroproducten en het verbeteren van de waterinfrastructuur.

De dienstensectoren zouden de grootste bijdrage moeten leveren aan de groei, waarbij de landbouw de sleutelsector moest blijven voor de werkgelegenheid.

Of de dienstensector, die normaal gesproken meer vaardigheid vereist, in staat is om de vrijkomende arbeid uit de industriële sector over te nemen, is niet te overzien. Het is waarschijnlijk dat de agrarische en de informele sector, waar de meeste ongeschoolde arbeidskrachten zijn, een deel van de arbeid zullen overnemen.

Agrarische activiteiten

Landbouw

De landbouwsector is de steunpilaar van de economie in het land, maar is dermate behoudend dat groei tot in lengte van jaren niet te verwachten is. De sector is goed voor een derde van de nationale productie, bood in 2019 werk aan meer dan 80% van de beroepsbevolking en droeg voor 90% bij aan de exportopbrengsten. De sector wordt gedomineerd door kleine zelfvoorzienende boeren met naar verhouding meer vrouwen dan mannen. Het hoge aantal boeren wijst op een lage productiviteit door gebrek aan middelen en mogelijkheden. De landbouw blijft kwetsbaar voor weer gerelateerde rampen, ondanks het potentieel aan irrigeerbare gebieden. De sector wordt gedomineerd door maïs als hoofdvoedselgewas en tabak, thee en suiker als marktgewas.

Er zijn verschillende belangrijke factoren die de landbouwsector negatief beïnvloeden waaronder de lage opbrengsten door een tekort aan meststoffen en water, slechte toegang tot landbouwfinanciering, onevenwichtig grondbezit, gebrek aan kennis, het ontbreken van mechanisatie, weinig gewasdiversiteit, zwakke schakels naar de markten, hoge transportkosten, weinig en zwakke boerenorganisaties, slechte kwaliteitscontrole en gebrek aan informatie.

Zoals aangetoond onder “armoede” zal een ½ ha mais, nog afgezien van bedrijfskosten netto niet veel meer opbrengen dan $100, terwijl aan arbeid veelvouden worden besteed. In die redenatie is het verantwoord om boeren voor te houden dat zij hun bedrijf moeten gaan zien als onrendabel: te klein om ondanks lange werkdagen van te kunnen bestaan. Het is te overwegen om het akkerland te gebruiken om het gewasaanbod meer divers te maken en mais als basisvoedsel aan te kopen op het moment dat de maisprijs laag is. Nieuwe- en gewassen uit de koloniale tijd zullen door vermarkting meer opbrengen zoals calorierijk vingergierst en soja. Of zoete aardappelen en duivenerwten dat tevens een bodembedekker is. Vetivergras wortelt diep en kan voor meerdere doeleinden worden gebruikt. Tegelijkertijd zullen de akkers herstellen na de decennialange monocultuur. Vooral het zaaien of poten van vlinderbloemigen zal bijdragen aan de kwaliteit van de akkers. Daarnaast kunnen de akkers door irrigatielandbouw substantieel veel meer opbrengen met tussen- en wisselteelt met minder arbeidskosten.

Veeteelt

Meer dan de helft van de huishoudens in Malawi had dieren te verzorgen, gewoonlijk slachtdieren. Uit onderzoek blijkt dat 55% van de huishoudens kippen had. Geiten 21%. De veestapel bestond verder uit varkens (9%) en runderen (7%) die meestal door mannen worden verzorgd.

Tuinbouw

Een analyse van de International Labour Organisation uit 2016 over de tuinbouwsector in Malawi toonde aan dat deze grotendeels onderontwikkeld is, waarbij bijna alle bedrijven de binnenlandse markt bedienen. De productiviteit was laag en de productkwaliteit slecht. Door een zwakke logistiek in de transportketen bleven de boeren uitgesloten van lucratieve markten, zo ook bij de verwerking van de gewassen en de export

Voor alle agrarische sectoren bleek dat overheidsinterventies, zoals deskundig onderwijs, veelzijdig agrarisch onderzoek en leningen voor agrarische doeleinden zijn uitgebleven. Ook ontbreken initiatieven in relatie tot de verwerkende industrie en een open markt die synergisch kunnen bijdragen om de sector te versterken. 

De op zich sombere prestaties van de industriesector worden ook weerspiegeld in de verdeling van de totale werkgelegenheid in het land. Het aandeel van de werkgelegenheid in de industrie is in 30 jaar tijd immers sterk verminderd, terwijl het werkgelegenheidsaandeel van de dienstensector in diezelfde periode is gestegen met 5%. Toekomstgericht moeten er volgens dat plan meer dan één miljoen extra banen worden gecreëerd om het plan te doen slagen en dat is niet vanzelfsprekend.

Bankwezen

In zijn algemeenheid is het bestaan van een gezonde financiële sector van essentieel belang voor de ontwikkeling van bestaande economieën. De geconcentreerde banksector in Malawi heeft kennelijk moeite om daaraan bij te dragen. Veel bedrijven kunnen geen krediet krijgen omdat de sector soms een onderpand eist dat meer dan het dubbele van de leningswaarde vertegenwoordigd. Het geïntegreerd systeem van banken, kredietinstellingen en kapitaalmarkten is daarmee allerminst een motor om de industriële processen aan te jagen. Ook niet de instantie om nieuwe en bestaande bedrijven aan startkapitaal te helpen. Dat doet vermoeden dat de Malawiaanse bankwereld minder solvabel is dan dat zij het doen voorkomen. De geringe deposito's van particulieren en het percentage volwassenen met een bankrekening is erg laag en dat kan de oorzaak zijn dat minder kapitaal beschikbaar is. Uit onderzoek uit 2019 bleek dat 18% van de huishoudens een krediet of lening had gekregen voor zakelijke of landbouwdoeleinden. Die waren vooral bedoeld ter financiering van ondernemingen (53%) en om landbouwgrondstoffen voor voedselgewassen te kopen (30%). Het aandeel voor grondaankoop was 1,4%. In het algemeen werd in stedelijke gebieden vaker een krediet verstrekt om een bedrijf op te zetten. Op het platteland werd meer geleend om landbouwgrondstoffen te kopen waarbij vrouwen als hoofd van een huishouden opvallend vaker een krediet verstrekt kregen dan mannen.

Volgens de jaaroverzichten is de winstmarge van de banken opvallend hoog als gevolg van leningen aan de overheid. Gemeten naar internationale geldstromen is er sprake van een constante verarming.

Werkgelegenheid

Vanaf hun 15^e jaar worden jongeren geacht arbeid te leveren voor goederen en diensten. De Internationale Arbeids Organisatie (IAO) stelt dat het werkloosheidspercentage onder jongeren (officieel de leeftijdsgroep 15-29 jaar) 7,55% is (strikte definitie) of 27% (ruime definitie) en dat is veel lager dan de feitelijke omstandigheden. Jeugdwerkloosheid heeft ook een gendergezicht doordat jonge vrouwen vaker werkloos zijn dan mannen. Volgens schattingen van het IAO zal het aantal toenemen omdat steeds meer scholieren de arbeidsmarkt zullen betreden; nu ongeveer 300.000 jongeren per jaar, terwijl slechts 35.000 nieuwe banen per jaar beschikbaar komen. Het vinden van een baan is daarmee een zware strijd, omdat twee op de vijf economisch actieve jongeren in Malawi nu al blijvend werkloos is en hulpprogramma's voor werklozen niet bestaan. In die omstandigheden is noodgedwongen ook sprake van geaccepteerd werk onder het opleidingsniveau. De werkloosheid heeft derhalve de schijn laag te zijn, maar dat is kunstmatig omdat de noodzaak om te overleven iedereen dwingt iets te doen. Het is bijgevolg gebruikelijk om beschikbaar werk en de inkomsten daaruit te delen en ook de oorzaak dat er veel eenmanszaken bestaan die naar de aard weinig werkgelegenheid bieden. Dat is gelijktijdig de belangrijkste reden dat groei uitblijft. Anderzijds blijkt dat zelfstandig ondernemerschap effectieve manieren zijn om armoede aan te pakken en de werkloosheid onder jongeren terug te dringen. Toch wordt de particuliere sector erkend als een belangrijk onderdeel van de economie.

Werkloosheid

Werkloosheid, het gebrek aan werkgelegenheid en economisch ondergeschikt werk zijn een grote uitdaging voor de ontwikkeling van Malawi. Uit de meest recente enquête blijkt dat 21% van de jongeren in de leeftijd van 15-24 jaar geen baan heeft en geen onderwijs of een opleiding volgt. Vrouwen zijn extra benadeeld vanwege de lagere lonen in vergelijking met mannen. Herscholing is onmogelijk omdat daarvoor geen mogelijkheden zijn.

Op intermenselijk niveau heeft werkloosheid en/of ondergewaardeerd werk een directe invloed op de kwaliteit van leven. Ongeveer 50% van de huishoudens in Malawi leeft van minder dan $2 per dag en ervaart een slechte kwaliteit van leven

De impact van werkloosheid strekt zich ook uit tot de samenleving waarin de werkloze leeft. Hoewel één werkloze geen significante impact heeft, leiden hoge werkloosheidscijfers vaak tot hogere cumulatieve armoedecijfers. Malawi heeft vruchtbare landbouwgrond en veel water, maar de exploitatie daarvan blijft uit. Er bestaat behoefte aan een educatief programma voor ondernemerschap. Ook is het van belang om een open binnenlandse markt te creëren waar de jongeren een kans krijgen om te produceren en te vermarkten.

Werkloosheid heeft naast effecten op individueel en maatschappelijk niveau ook directe gevolgen voor de economie. Werklozen consumeren veel minder dan werkenden, wat economische groei uitsluit. De verminderde koopkracht heeft ook invloed op personen die producten maken die moeilijk te verkopen zijn waardoor de economie tekortschiet

Werklozen die geen andere bron van inkomsten hebben, vinden het moeilijk om te voorzien in eigen levensbehoefte en is ook van invloed op de gezondheidstoestand. Malawi verliest op tragische wijze veel van zijn energieke jonge mensen die cruciaal zijn voor de ontwikkeling van de nationale toekomst. De meerderheid van de jonge werklozen is arm en kan het zich niet veroorloven om een vaardigheidstraining te betalen. Jongeren migreren van stad naar stad op zoek naar werk, omdat armoede hen teistert en meesleurt in een neerwaartse spiraal van werkloosheid, dakloosheid, drugs, alcohol, prostitutie en misdaad. De factoren die de werkloosheid aanwakkeren zijn:

-de hoge bevolkingsgroei

-het gebrek aan kapitaal

-het gebrekkig onderwijs

-het gebrek aan inkomen

Werkloosheid en bevolkingsgroei

Statistisch neemt de bevolkingsgroei in rap tempo toe waardoor de natuurlijke hulpbronnen en de ecologische duurzaamheid in Malawi nog meer onder druk zijn komen te staan. Deze implicaties zijn van grote invloed voor de verstrekking van sociale diensten, waaronder onderwijs, gezondheidszorg, zorg voor het milieu, het beheer van natuurlijke hulpbronnen en het bestrijden van armoede. Studies hebben aangetoond dat een hoge bevolkingsgroei in een omgeving met een zeer lage BBP-groei leidt tot meer jeugdwerkloosheid. Idealiter had de jeugdwerkloosheid al enige jaren moeten stijgen, maar dat is niet het geval. Dat kan worden verklaard door het creëren van een informeel bestaan om te overleven.

De regering van Malawi is zich bewust dat de bevolkingsaanwas tot verdere armoede zal leiden. Voorlichtingscampagnes hebben intussen aanzienlijke invloed gehad bij het terugdringen van het aantal geboortes per vruchtbare vrouw dat van 5,2 in 2008 daalde naar 4,2 in 2018. De daling van het aantal geboortes wordt toegeschreven aan het toenemende gebruik van moderne anticonceptiva. Toch is de daling te langzaam om de groei van de bevolking te bedwingen. In het algemeen hebben plattelandsvrouwen veel meer kinderen dan hun stedelijke landgenotes, vanwege het belang van meer kinderen om te voorzien in levensonderhoud en ouderdomszekerheid. Als gevolg daarvan is meer dan de helft van de bevolking jonger dan 20 jaar waarmee het land zou kunnen profiteren van het demografische dividend aan menselijk kapitaal. Malawi heeft echter één van de laagste arbeidsproductiviteitsindex ter wereld omdat het arbeidsaanbod onvoldoende aansluit op de behoefte door gebrek aan kwaliteitsonderwijs en vaardigheden. De particuliere sector heeft daarnaast een beperkte rol bij investeringen en het scheppen van formele banen. Het is dan ook niet verwonderlijk dat de levensstandaard van het land erg laag is, zoals blijkt uit het lage bruto nationaal inkomen (BNI).

Werkloosheid en kapitaal

Vertragingen in de kapitaalsaccumulatie zijn in verband gebracht met de stijging van de werkloosheid. Terwijl grote bedrijven steeds meer gebruik maken van technologie en bijgevolg banen afstoten, hebben kleine en middelgrote ondernemingen die goed zijn voor ongeveer 78% van het totaal aan formele banen, moeite om te groeien. Dat heeft te maken met het protectionisme bij het zoeken naar een markt, het moeizaam kunnen verkrijgen van kapitaal om dat mogelijk te maken, het zoeken naar gekwalificeerd personeel en de grote concurrentie om te overleven. Bijgevolg is als vanzelf een neergang en banenverlies te constateren

Werkloosheid en onderwijs

Global Unemployment Trends for Youth 2013 laat zien dat iets meer dan 66% van de jongeren die het secundair onderwijs heeft voltooit, geen succesvolle overgang kan maken naar stabiel of fatsoenlijk werk in Malawi waarbij het gebrek aan werkervaring één van de grootste belemmeringen is om een baan te krijgen. Vijftig procent van de jongeren is onder- of overgeschoold. Zestig procent van hen krijgt een benedengemiddeld loon.

In 2010 is onderzoek gedaan naar de relatie tussen genoten onderwijs en werk. Daarvoor zijn statistische gegevens uit 2004 gebruikt

De tabel hieronder is een samenvatting en bestaat uit twee delen. Het eerste deel is een procentuele opsomming van het arbeidsaanbod in relatie tot de voltooide schoolopleiding. Het tweede deel is uitgesplitst naar werk zonder onderscheid te maken tussen mannen en vrouwen.

PSLC=voltooid primair onderwijs

JCE=voltooid secundair 2-jarig onderwijs

MSCE=voltooid secundair 4-jarig onderwijs

Hoger onderwijs=Leraren-, vaktechnisch- en universitair onderwijs

Uit het overzicht is af te leiden dat hoe hoger het opleidingsniveau is, hoe groter de kans bestaat op een reguliere baan en hoe kleiner de kans te werken in de landbouw. Meer specifiek hebben afgestudeerden met een universitair diploma meer kans om in loondienst te werken dan wanneer ze analfabeet zouden zijn. De werkloosheid heeft kennelijk een relatie met het opleidingsniveau. Dit kan gedeeltelijk te wijten zijn aan de aard van de sectoren waar geschoolde arbeidskrachten nodig zijn. Anderzijds blijkt dat werkloosheid ook omgekeerd evenredig kan zijn met het opleidingsniveau als ongewenst neveneffect. 78 Procent van de actieve analfabeten zijn boeren. Dit gegeven onderstreept het belang van het onderwijs omdat blijkt dat slechts 5% van de actieve analfabeten een reguliere baan heeft, terwijl dat aandeel bij hoger opgeleiden 77% is. Geletterden en scholieren met een diploma hebben meer kans om een niet-agrarisch bedrijf te runnen dan wanneer ze analfabeet of hoger opgeleid zouden zijn.

Malawi heeft niet de banen gecreëerd die nodig zijn voor jongeren die zijn geslaagd voor het secundair onderwijs. Het blijkt immers dat zij vaker werkloos zijn dan analfabeten. Daarnaast zijn er meer afgestudeerden met een diploma dan de markt kan opnemen. Zo'n mismatch tussen het onderwijssysteem en wat de arbeidsmarkt vraagt, zorgt voor frustratie onder de jongeren en is een verwaarlozing aan de vraagzijde aan arbeid.

Werkeloosheid en inkomen

De verkoop van landbouwproducten op de markt is voor de zelfvoorzienende boerenhuishoudens van belang als aanvulling in hun levensonderhoud. Jaarlijks wordt aan het begin van de zaaiperiode de voedselbehoefte ingeschat. De aanvoer naar de markten zijn derhalve overschotten in relatie tot hetgeen zij voor eigen gebruik behouden. Vanwege het zelfvoorzienend karakter van de boerenhuishoudens wordt witte mais als nationaal voedselproduct het meest gezaaid en is dominant aanwezig. De meeste arme boerenhuishoudens hebben echter te weinig akkerland om daarvan te kunnen bestaan en te weinig opbrengst om in hun basisbehoeften te voorzien. In veel gevallen is gratis akkerland beschikbaar maar ontbreken de middelen om die te cultiveren, te bemesten, in te zaaien en onkruidvrij te houden. Steeds meer raken de Malawische boerengezinnen zich bewust dat de intensieve bewerkingen in relatie tot de opbrengsten onrendabel is en het moeilijker wordt om van hun eigen landbouwproductie te bestaan. Gaandeweg zoeken de bewoners dan ook naar betaald werk in de regio hoewel de gewasproductie voor hun bestaan van cruciaal belang blijft. Bijgevolg zullen de slechte prestaties van de landbouwmarkt op termijn gevolgen hebben voor het welzijn van de Malawische huishoudens. De algemene veronderstelling dat de landbouw centraal staat in het levensonderhoud van plattelandshuishoudens in Malawi moet daarom worden bijgesteld.

Er zijn drie belangrijke bronnen van werkgelegenheid buiten de boerderij: tijdelijk werk, loonarbeid en huishoudelijk werk.

Door het ontbreken van werkgelegenheid in de landbouw, vooral tijdens het droge seizoen, zijn er voor werkzoekenden uit boerenhuishoudens weinig mogelijkheden. Bijgeval moeten zij elke vorm van tijdelijk werk accepteren als bron van inkomsten. Als gevolg van de vraag naar arbeid gedurende het zaai gereedmaken van akkers hebben meerdere leden uit boerengezinnen tijdelijk werk buiten de boerderij tegen een minimaal loon. De inkomsten daaruit vormen het grootste deel van het inkomen van de meeste boerenhuishoudens; driekwart van de boerengezinnen haalt meer dan de helft van hun jaarinkomen uit bronnen buiten de boerderij. Enkelen vinden vast werk in loondienst in de landbouwproductie, de verwerking en de verkoop voor ongeveer $2,50 per dag. Voor de meeste arme boerenhuishoudens is het onwaarschijnlijk dat landbouwopbrengsten, inclusief de bijverdiensten hen uit de armoede zal halen omdat deze vormen van arbeid doorgaans slecht betaald wordt.

Ook in de steden in Malawi bestaat de noodzaak om te zoeken naar een vorm van inkomen om te kunnen overleven en dat beheerst de gehele stadse samenleving. Werkzoekenden kijken uit naar betaald werk in loondienst of zijn bezig om een eenmans-onderneming te starten, vooral in het begin van hun werkzame leven.

Het gemiddelde jaarlijks netto-inkomen per hoofd van de bevolking dat niet-agrarisch werk verricht, is ongeveer vier keer hoger dan het inkomen van een boerengezin inclusief bijverdiensten hoewel dat moeilijk te vergelijken is.

In de stedelijke gebieden bestaat ook werkgelegenheid voor huishoudelijk werk in de meest brede zin van het woord en voor huishoudelijke diensten bij particuliere huishoudens. Het gemiddelde netto-inkomen is ook hier ongeveer vier keer hoger dan het inkomen van de boerengezinnen op het platteland.

Inflatie

Als je de mediakoppen in Malawi moet geloven, gaat het economisch goed met het land. Dat roept vragen op omdat het inkomen per gezinshoofd statistisch momenteel lager is dan in de jaren zeventig. De werkelijkheid is dat er sprake is van krimp vanwege de sterke bevolkingsgroei, de nationale schuldenpositie, de onevenwichtige betalingsbalans en het tekort aan deviezenreserves. De constateringen moeten dus relatief zijn omdat Malawi nog steeds één van de meest arme landen in de wereld is en het aantal extreem armen is toegenomen. 

Onder het oog van de wereld is Malawi vanaf 1980 grootontvanger geworden van ontwikkelingshulp. De systematische geldoverdrachten van rijke landen, respectievelijk de Wereldbank bestaan uit leningen en subsidies. In het eerste geval gaat het om uitgeleend geld onder gunstige voorwaarden zoals lage rentepercentages en vaak ook voor een langere periode dan bij commerciële markten gebruikelijk is.

De subsidies zijn bedoeld om geoormerkte projecten te bekostigen. De bestaande denkrichting over deze geldstromen is dat leningen in de toekomst moeten worden terugbetaald en subsidies als vrije geldmiddelen worden gezien. In de praktijk worden subsidies dan ook vaak voor andere doeleinden gebruikt omdat terugbetaling niet nodig is en budgettair minder gevoelig liggen. 

Ondanks de gunstige leningsvoorwaarden en de vele kwijtscheldingen is het terugbetalen van leningen door onbekwaam management een debacle. De aflossing heeft zelfs bepalende invloed op de betalingsbalans van de overheid omdat het geld in buitenlandse valuta er niet is. Gewoonlijk worden de leningen teruggestort na speciale belastingheffingen en door het devalueren van de Kwacha ten koste van de inwoners. Door de hoge inflatie als gevolg daarvan, jaarlijks ongeveer 30%, verdampt veel kapitaal zonder dat de bevolking heeft kunnen profiteren van de transities omdat die in de overheidsbegroting worden opgenomen. De geldontwaarding remt de ontwikkeling van het land, onderdrukt de gemeenschap en verhindert het streven naar economische zelfstandigheid. Daardoor is de regering ook in dit geval de directe veroorzaker van de verarming.